Günümüzde birçok insan, günlük yaşamın stresi ve kaygısıyla başa çıkmaya çalışıyor. Ancak bazı anlar vardır ki, kişi hiçbir tehdit olmamasına rağmen yoğun korku ve panik hissine kapılır. Özellikle büyük şehirlerde, kalabalık ortamlarda ya da sürekli stres altında yaşayan bireylerde görülme sıklığı giderek artmaktadır.
Bu yazıda, panik atağın ne olduğu, nedenleri, belirtileri, çeşitleri, tedavi yaklaşımları ve panik atakla başa çıkma yöntemlerini kapsamlı bir şekilde inceleyeceğiz. Ayrıca Bakırköy gibi yoğun nüfuslu ilçelerde psikolojik destek arayanlara da bazı bilgiler sunacağız.
Panik Atak Nedir?
Panik atak; aniden ortaya çıkan, genellikle beklenmedik bir şekilde gelişen, kişinin kontrolünü kaybettiği hissine kapılmasına neden olan yoğun bir korku ve kaygı nöbetidir. Çoğu zaman atak sırasında kişi “ölüyorum”, “kalp krizi geçiriyorum”, “boğuluyorum” gibi düşüncelerle baş başa kalır. Bu hissiyat, birkaç dakika içinde en üst düzeye çıkar ve kişinin fiziksel belirtiler yaşamasına neden olur.
Panik atak, tek başına bir hastalık değil, bir durumdur. Ancak ataklar sık tekrarlamaya başladığında, bu tabloya panik bozukluk denir. Panik bozukluk yaşayan kişilerde yoğun bir beklenti anksiyetesi ve kaçınma davranışı gelişir. Yani kişi, tekrar bir atak yaşayacağı korkusuyla günlük hayatını kısıtlamaya başlar.
Panik Atak Belirtileri Nelerdir?
Panik atak sırasında hem bedensel hem de zihinsel düzeyde bir dizi belirti ortaya çıkar. En yaygın görülen panik atak belirtileri şunlardır:
Göğüste sıkışma veya ağrı
Hızlı kalp çarpıntısı (taşikardi)
Nefes almakta güçlük veya boğulma hissi
Baş dönmesi, sersemlik, bayılacak gibi olma
Terleme
Titreme veya üşüme
Ellerde ayaklarda uyuşma, karıncalanma
Bulantı veya mide rahatsızlığı
Sıcak basması
Gerçeklikten kopma hissi (derealizasyon) ya da kendini bedenden ayrılmış hissetme (depersonalizasyon)
Kontrolü kaybetme korkusu
Delirme korkusu
Ölüm korkusu
Belirtiler, kişinin yaşam kalitesini ciddi şekilde etkiler. Öyle ki pek çok kişi, ilk atağı sırasında kalp krizi geçirdiğini düşünerek acil servise başvurur. Oysa yapılan tıbbi incelemelerde organik bir bozukluk saptanmaz.
Panik Atak ile Panik Bozukluk Arasındaki Fark
Panik atak, herkesin yaşamında bir defa bile olsa ortaya çıkabilir. Bu tek bir atak, panik bozukluk olduğu anlamına gelmez. Panik bozukluk tanısı için şunlar gerekir:
Tekrarlayan, beklenmedik panik ataklar yaşanması
En az bir atağın ardından bir ay boyunca yeni bir atak geçirme korkusu, atakların sonuçlarıyla ilgili yoğun kaygı (kalp krizi geçirme, “delirme” gibi)
Panik atak yaşamamak için davranış değişikliklerinin gelişmesi (toplu taşımaya binmeme, kalabalıktan kaçma)
Bakırköy ve çevresinde psikolojik destek alan birçok kişi, ataklarını kontrol edemediği için sosyal ilişkilerinden ve iş yaşamından uzaklaşmaktadır.
Panik Atağın Nedenleri Nelerdir?
Panik atağın tek bir nedeni yoktur. Biyolojik, psikolojik ve çevresel faktörlerin birleşimiyle ortaya çıkar. En önemli etkenler şunlardır:
Biyolojik Faktörler
Beyindeki “savaş ya da kaç” yanıtını düzenleyen amigdalada aşırı duyarlılık
Serotonin ve norepinefrin gibi nörotransmitterlerin dengesizliği
Genetik yatkınlık (ailesinde anksiyete bozukluğu öyküsü olanlarda risk artar)
Psikolojik Faktörler
Çocukluk dönemi travmaları
Mükemmeliyetçilik, kontrolcü kişilik özellikleri
Negatif yaşam olayları sonrası gelişen kronik stres
Çevresel ve Tetikleyici Faktörler
Yüksek dozda kafein, alkol veya uyarıcı madde kullanımı
İlaç yan etkileri
İş ve aile hayatındaki baskı
Uyku bozuklukları
Panik Atak Çeşitleri Nelerdir?
Her panik atak aynı şekilde yaşanmaz. Klinik olarak üç ana grupta incelenir:
1. Beklenmedik (Spontan) Panik Atak
Hiçbir belirgin sebep olmadan ansızın ortaya çıkar. Panik bozukluk tanısında en sık görülen türdür.
2. Duruma Bağlı (Durumsal) Panik Atak
Belirli bir durum veya olay tarafından tetiklenir. Örneğin asansörde kalma korkusu, kalabalık ortamlarda bulunma ya da köprüden geçme.
3. Duruma Duyarlı Panik Atak
Belirli durumlarda ortaya çıkma eğilimi olan ama her zaman gerçekleşmeyen ataklardır.
Bunlara ek olarak, bazı kişilerde Nocturnal Panik Atak görülür. Kişi gece uykudan uyanır ve panik atağın tüm belirtilerini yaşar.
Panik Atak Sırasında Ne Yapılmalı?
Panik atağın geçtiğini bilmek bile rahatlatıcı olabilir. Atak anında aşağıdaki yöntemler fayda sağlayabilir:
Nefesi yavaşlatın: Burnunuzdan derin nefes alıp ağzınızdan verin.
Bulunduğunuz yere odaklanın: Ellerinize, ayaklarınıza dokunun.
“Bu bir panik atak, geçecek” diye kendinize telkin verin.
Gözlerinizi kapatıp bir manzara hayal edin.
Kas gevşetme egzersizleri uygulayın.
Panik Atak Nasıl Tedavi Edilir?
Panik atak tedavisinde en etkili yöntemler şunlardır:
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)
En yaygın ve kanıta dayalı terapi yöntemidir. Kişinin panik atağı tetikleyen düşüncelerini tanımasına ve dönüştürmesine yardımcı olur.
İlaç Tedavisi
Antidepresanlar (SSRI, SNRI grubu) ve bazı durumlarda kısa süreli anksiyolitikler reçete edilir.
Gevşeme ve Nefes Egzersizleri
Atakların yoğunluğunu azaltmaya yardımcı olur.
Destek Grupları
Panik atak yaşayan bireyler için grup terapisi de faydalıdır.
Panik Atakla Yaşamak
Panik atak tedavi edilebilir bir rahatsızlıktır. Doğru psikolojik destek, düzenli terapi ve yaşam tarzı düzenlemeleriyle kontrol altına alınır. Şunlar yaşam kalitenizi artırabilir:
Uyku düzeninizi koruyun.
Alkol, kafein ve sigaradan kaçının.
Dengeli beslenin.
Düzenli egzersiz yapın.
Destek alın ve yalnız olmadığınızı hatırlayın.
Panik Atakla Başa Çıkma Yöntemleri
Günlük yaşamda panik atağın etkisini azaltmak için aşağıdaki önerileri uygulayabilirsiniz:
Günlük stres yönetimi: Zaman planlaması yapın, molalar verin.
Fiziksel aktivite: Yürüyüş ve yoga rahatlatır.
Mindfulness egzersizleri: Şimdiki an farkındalığını güçlendirir.
Düşünce günlüğü: Atağı tetikleyen durumları yazın.
Unutmayın, bu yalnızca sizin başınıza gelmiyor. Milyonlarca insan benzer süreçlerden geçiyor ve büyük kısmı başarılı bir şekilde iyileşiyor.
👉 Buraya tıklayarak online terapi hakkında detaylı bilgi alabilirsiniz.
