Travma Sonrası Stres Bozukluğu Nedir?
Travma sonrası stres bozukluğu, kısaca TSSB, kişinin yaşadığı veya tanık olduğu yoğun korku, dehşet, ölüm veya ciddi yaralanmayla sonuçlanan bir olay sonrasında ortaya çıkan psikolojik bir durumdur. Sıklıkla doğal afetler, kazalar, saldırılar, savaş deneyimleri ya da beklenmedik kayıplar sonrasında gelişir.
Travmatik olaydan sonra bir süre stres tepkileri yaşamak olağandır. Ancak bu belirtiler bir aydan uzun sürüyorsa ve kişinin işlevselliğini belirgin şekilde bozuyorsa travma sonrası stres bozukluğu tanısı konur.
Bakırköy’de Hanzade Psikoloji kliniğimizde TSSB’ye yönelik bilişsel davranışçı terapi ve diğer bilimsel yöntemlerle destek sağlıyoruz.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?
TSSB belirtileri genellikle dört ana grupta toplanır:
1) Yeniden Yaşantılama
Travmayı tekrar tekrar zihinde canlandırma
Kabuslar, yoğun anılar
“Flashback” yaşama
Travmayı hatırlatan uyaranlara maruz kalınca yoğun stres
2) Kaçınma
Olayı hatırlatan insanlardan, yerlerden uzak durma
Konuşmaktan kaçınma
Duyguları bastırma
3) Artmış Uyarılmışlık
Sürekli tetikte hissetme
Uyku problemleri
Konsantrasyon güçlüğü
Ani öfke patlamaları
Abartılı irkilme tepkileri
4) Duygu ve Düşünce Değişiklikleri
Umutsuzluk
Kendini suçlama
Başkalarından kopuk hissetme
Zevk alamama
Belirtiler kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Özellikle travma sonrası ilk aylarda stres tepkileri sık görülse de kronikleşmesi profesyonel destek gerektirir.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu Kimlerde Daha Sık Görülür?
Aşağıdaki risk faktörleri TSSB gelişme olasılığını artırabilir:
🔹 Daha önce ruhsal travma yaşamış olmak
🔹 Uzun süren veya tekrarlayıcı travmalar
🔹 Destek eksikliği
🔹 Çocuklukta istismar veya ihmal
🔹 Yoğun suçluluk veya utanç duyguları
Bakırköy’deki kliniğimizde her danışan için kişisel öyküsüne uygun bir terapi planı hazırlanır.
TSSB Tedavisinde Kullanılan Yöntemler
Travma sonrası stres bozukluğu tedavisinde bilimsel olarak kanıtlanmış yöntemler şunlardır:
✅ Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Olayla ilgili hatalı inançların değiştirilmesine odaklanır.
✅ EMDR (Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme): Travmatik anıların daha az rahatsız edici hale gelmesini sağlar.
✅ Maruz Bırakma Terapisi: Güvenli ortamda travmatik anılarla yüzleşme pratiği yapılır.
✅ İlaç Tedavisi: Bazı durumlarda antidepresanlar kullanılabilir.
Günlük Hayatta Uygulanabilecek Yöntemler
Profesyonel destek çok önemlidir ancak günlük yaşamda uygulayabileceğiniz stratejiler de süreci destekler.
1️⃣ Nefes Egzersizleri
Travma sonrası uyarılmışlık hali sık görülür. Düzenli nefes egzersizi yapmak sinir sistemini yatıştırır.
4-7-8 Nefes Egzersizi
4 saniye nefes al
7 saniye tut
8 saniyede ver
4–5 tur tekrarla
2️⃣ Duyguları Bastırmak Yerine Paylaşın
Anlatmak, zihindeki yükü hafifletir. Güvendiğiniz birine ya da terapistinize duygularınızı ifade edin.
3️⃣ Günlük Tutmak
Duyguları düzenlemek için her gün kısa notlar yazın:
“Bugün ne hissettim?”
“Beni ne tetikledi?”
“Nasıl rahatladım?”
4️⃣ Topraklama Teknikleri
Flashback sırasında zihni şimdiye getirmek için kullanılır.
5-4-3-2-1 Topraklama Egzersizi
5 şey gör
4 şey dokun
3 ses duy
2 koku fark et
1 tadı fark et
5️⃣ Hareket ve Egzersiz
Günde 20–30 dakika yürüyüş, yoga ya da esneme hareketleri kortizol düzeyini azaltır.
6️⃣ Duyusal Rahatlatıcılar
Kaygı yükseldiğinde:
Ilık duş alın
Lavanta yağı koklayın
Sakinleştirici müzik dinleyin
7️⃣ Dengeli Beslenme
Şekerli ve aşırı kafeinli yiyecekler tetikleyici olabilir. Düzenli öğün tüketin, bol su için.
8️⃣ Uyku Hijyeni
TSSB’de sıkça uykusuzluk görülür. Uyumadan önce:
Ekranı kapatın
Ilık bitki çayı için
Rahatlatıcı bir kitap okuyun
9️⃣ Kendinize Şefkat Gösterin
“Güçsüzüm” düşüncesini bırakın. Travma sonrası stres bozukluğu, zor bir durumdur ama utanılacak bir durum değildir. Şefkatle yaklaşmak iyileşmenin önemli bir parçasıdır.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu Ne Kadar Sürer?
TSSB belirtileri bazen aylar, bazen yıllar sürebilir. Erken müdahale ve düzenli terapi süresi kısaltır. Bakırköy’deki uzmanlarımız, kişiye özel terapi planları oluşturur.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu için Ne Zaman Destek Almalısınız?
Belirtiler bir aydan uzun sürüyorsa
Günlük işlevlerinizi engelliyorsa
Yoğun umutsuzluk ve suçluluk hissediyorsanız
Kendinize zarar verme düşünceleriniz varsa
En kısa sürede profesyonel yardım alın.
Hanzade Psikoloji olarak Bakırköy’de travma sonrası stres bozukluğu tedavisi sunuyoruz.
